De meeste mensen houden ervan dat het thuis netjes is. Schoon, geen kapotte dingen maar alles heel. Veilig, dat moet het thuis ook zijn. En als we een tuin of balkon hebben, houden we vaak van het nodige groen. Buiten is het net als thuis. Zodra je de deur uit stapt, wil je ook dat alles schoon, heel, veilig en groen is. Buiten, dat noemen we de publieke ruimte. Dat is niet zomaar de straat of het plein die de gemeente moet onderhouden. Buiten is van ons allemaal, het is de ruimte die we met elkaar vormen. Waar we samen verantwoordelijk voor zijn. Gemeente, inwoners en tal van partijen die er een rol of functie hebben. Samen kiezen we wat er in een buurt, wijk of dorp nodig is. Dat beschrijven we in wijkagenda’s en die zijn de leidraad voor de stappen die we samen zetten.

De gemeente gaat samen met inwoners en bedrijven aan de slag om straten, buurten, parken en bossen beter te onderhouden en te beheren. De gemeente investeert in schoon, heel, groen en veilig en bepaalt samen met de buurt wat er het hardst nodig is en moet worden gedaan.

Waar nodig wordt de openbare ruimte aantrekkelijker en sociaal veilig, zodat kinderen kunnen spelen in natuurlijke speeltuinen, jong en oud prettig kunnen wandelen door de buurt en er bankjes zijn om elkaar te ontmoeten.

Toegankelijkheid voor iedereen is daarbij belangrijk evenals een uitdagende groene omgeving die uitnodigt tot bewegen en bijdraagt aan de gezondheid van de bewoners.

Voor de kwaliteitsverbetering van de publieke ruimte is in de periode 2018-2022 extra geld beschikbaar: 10,6 miljoen euro. Dat geld gaat naar speeltoestellen, straatmeubilair en groen. Daarnaast was er voor de jaren 2019 en 2020 een fonds van 2,5 miljoen euro voor experimenten in de publieke ruimte.

Wanneer je naar de grote lijnen kijkt van de verdere ontwikkeling van de openbare ruimte, zijn dit de belangrijkste feiten:

• De gemeente stelt samen met de buurten, wijken en dorpen wijkagenda’s op. Die zijn geen doel op zich maar een bruikbaar instrument om goed samen te werken.
• Het onderhoud op drukke plekken, zoals winkelcentra, heeft een impuls gekregen.
• Er zijn 13 verschillende experimenten in wijken uitgevoerd of in uitvoering. Bijvoorbeeld ‘het ontstenen van een wijk’ en de realisatie van muurschilderingen (o.a. Koopvaardijstraat), groene entrees (o.a. Quirijnstoklaan) en vaste plantvakken. Met ouderen zijn gesprekken gestart over de aanleg van ‘zilveren wandelroutes’, die inmiddels op de tekentafel liggen. Deze  ‘Kuierpaden’ komen onder andere in de Reeshof en Tilburg Noord.
• ‘Het ontstenen’ van diverse plekken in de stad gaat voortvarend. Het uiterlijk van deze omgeving krijgt een minder hard karakter, onder andere door meer groen aan te brengen. Inmiddels is er 4.200 vierkante meter ontsteend: Noordhoekring, citypark en Ringbaan West. Voor 2020 staan nog op het programma: Hasseltrotonde, Puccinilaan, Ketelhavenplein, Gerardusplein, Dalemdreef en Tongerloplein.
• De gemeentelijke meldpunten voor klachten in de openbare ruimte zijn gebundeld (operatie Slagkracht). De tevredenheid onder melders is hierdoor verbeterd (score juli 2019: 8,4).
• Zogeheten ‘doorbraakinitiatieven’ blijken te werken. Problemen in de publieke ruimte worden dan samen aangepakt met bijvoorbeeld veiligheidsvraagstukken of economische aspecten. Voorbeeld van deze initiatieven zijn Food bij Stokhasselt, ArtVillage bij het Ypelaerpark, collectiever wonen in de Kapelmeesterlaanflat, de aanpak van winkelstrips en de samen met partners ontwikkelde gemeenschapsschool aan de Schiphollaan.
• Door de inzet van een scanauto is de parkeeroverlast verminderd.
• Mede dankzij de kwaliteitsverbetering van de publieke ruimte is Tilburg gedaald op de nationale lijst van onveilige steden.

Zoomen we in op de ontwikkeling van de openbare ruimte, dan valt het volgende te noteren:

• Het Wagnerplein is volledig aangepakt en heeft met een nieuwe opzet en inrichting een metamorfose ondergaan. Het nieuwe plein zorgt samen met het wijkcentrum, de bibliotheek en de sportaccommodatie voor meer beleving en (sociale) veiligheid.
• Ook het Pater van den Elzenplein heeft een nieuwe opzet en inrichting gekregen. Dit biedt de mogelijkheid om na te denken over een verdere aanpak van de wijk; ook als het gaat om de relaties met Stappegoor en het ziekenhuis ETZ.
• Er zijn groeizuilen geplaatst in lege plantvakken en de plantvakken in de Prof. Verbernelaan zijn ingericht met vaste planten.
• De bloembollenpoll is uitgevoerd. Daaruit blijkt dat mensen positief staan tegenover het aanplanten met bloembollen. De aanplant van bloembollen is slechts een kleine ingreep en kost relatief weinig. Bij de groene entrees van de stad zijn dan ook veel bloembollen geplant.
• In 2020 verschijnen er pop-up parken aan de Jan Evertsenstraat, Jan de Witstraat en het Bernardusplein.
• In de Reeshof zijn 1.500 vogelnestkastjes ter beschikking gesteld.

Niet alles wat in de periode 2018-2020 moest gebeuren, is al gedaan. Er zitten ook zaken nog in de pijplijn, waarover al wel besluiten zijn genomen.

• Er zijn concrete plannen voor de realisatie van nieuwe speel- en beweegplakken: Bavelpark, Zorgvlied en Urban Athletes Park in de Reeshof.
• Een schone, hele, veilige en groene publieke ruimte vraagt om maatwerk per wijk. Met algemeen geldende normen voor inrichting en onderhoud blijken kom je er niet. Dat is onder andere de les van experimenten in Dalem en Gesworen Hoek. De opvatting over wat schoon, heel, veilig en groen is, verschilt per buurt, wijk en dorp. Deze inzichten moeten nu een plek krijgen in beleid en aanpak.
• De gemeente heeft stappen gezet om de dialoog met inwoners en partners in de stad te verbeteren. Intensivering van de samenwerking levert tastbare resultaten op, maar is nog geen gemeengoed.
• Wanneer je door Tilburg loopt, fietst of rijdt, valt één ding direct op: hoeveel afval er bij containers wordt gezet of wordt gedumpt. De boetes hierop zijn fors, maar dat leidt helaas nog niet tot ander gedrag.
• Ondermijning is een traject van lange adem. De bestrijding levert kleine en grote successen op, maar het einde is nog niet in zicht.